Mayning ikkinchi shanbasi va yakshanbasida «Umumjahon ko’chib yuruvchi qushlar kuni» nishonlanadi. Bu kunni nishonlash uchun asos bo’lib 1906 yilda imzolangan qushlarni muhofaza qilish xalqaro konvensiyasi xizmat qildi.
Parvoz yo’llarining chorrahasida joylashganligi sababli mamlakatimiz migratsiya qiluvchi qushlarining 117 turiga kiradi muhim sanaladi, ularning aksariyati kamdan-kam uchraydi.
Shu sababli, har yili dunyoning 80 ta mamlakatidan ekologik tashkilotlarining vakillari birgalikda Butunjahon uchib o’tuvchi qushlarni muhofaza qilish kunida (WMBD) ishtirok etadilar.
Shu munosabat bilan Tabiatshunoslik fakultetidagi «OTUS» klubi tashabusi bilan Nukus shahrida joylashgan «Achchiq ko`l» ga ornitologik ekspeditsiya uyushtirildi. Ekspeditsiyaga «OTUS» klubi rahbari I.Arepbaev boshchilik qildi.
Har yili qushlarni bahorgi va kuzgi migratsiya vaqtida shu ko`lda ko`p qushlar to`xtashib shu yerda oziqlanib hamda dam olishadi.
Bu ekspeditsiya davomida bu ko`lda ko`plagan qushlarni yani olmabosh, yovvoyi g‘oz, o‘rdak, qashqaldoq va boshqa qushlarni klub a`zolari ko`rishdi.
Bizga ma’lumki, odamlar qadimlardan ko’chib yuruvchi qushlarga taxsinlar o’qishgan. Odamlarni qushlarni yilning har mavzusida kuzatgan, ularning yashash joylarining o’zgarishini qayd qilgan, o’zining xo’jalik faoliyatida qushlardan foydalanish usullarini izlagan. Buning isboti bo’lib sayyoramizning deyarli barcha burchaklarida topilgan ko’p sonli afsonalar, rivoyatlar, yozuvlar xizmat qiladi. Qushlar elementlari bo’lgan xudolarini aks ettirgan Misr mifologiyasi, Peruda topilgan Naska monumentlari ko’chib yuruvchi qushlarning qadimgi sivilizatsiyalarga kuchli ta’sirini ko’rsatadi. Bizning zamonimizda ham hayot kechirishi ko’chib yuruvchi qushlarga bog’liq bo’lgan jamolar mavjud. Qushlarning ko’chib yurishi, hodisa sifatida, biologik turfalik, ekotizm salomatligi, iqlimning o’zgarishining muhim indikatori hamdir. Ko’chib yuradigan qushlar faoliyati tufayli umumiy ekotizm muvozanati saqlanib turiladi, masalan ba’zi o’simliklar aynan ko’chib yuruvchi qushlar tufayli changlanadi.
O.Raximbayev,
Tabiatshunoslik fakulteti Yoshlar ittifoqi
guruh yetakchisi, JTK a`zosi.
