Ilmiy manbalarda qayt etilishicha odam organizmining 60 foizi suv tashkil qilar ekan. Yer yuzining katta qismi suvlikdan iborat. Demak , odamzotning ham butun olamning ham jon tomiri suv bilan. Inson eguliksiz , oziq-ovqatsiz anchagacha yashar, ammo suvsiz bir hafta ham yasholmaydi. Qadimda ajdodlarimiz oddiy ariq suvini ichishgan. U shunchalar toza va zilol bo’lganki, bemalol ichimlik suvi vazifasini o’tagan. Uni ifloslantirish katta gunoh xisoblangan.
Biroq bugungi kunda ayirim yurtdoshlarimizning yodidan ko’tarilgan bunday qadriyatlarimiz biroz yoddan ko’tarilgandek. Ayniqsa, shaxar joylarida kelinchaklarning 5-qavatdan 1-qavatgacha supurib, turar joy atroflarini ozoda qilishini maqtaymizu, chiqindilarni ariqqa supurib yuboryotganiga ko’z yumamiz. Orol dengizi qurub borayotgani haqida to’xtovsiz bong uramizu, uyimiz yonidagi yerni ichimlik suvidan sug’oramiz. Yuz ko’zimizni yuvib, orasta bo’lamizu, jo’mrakni yaxshilab yopishga hafsala qilmaymiz. Go’yo oqib turgan suv hech qachon tugamaydigandek, bunday xavf bizga butunlay begonadek.
Men dam olish kunlaridan birida idish-tovoqlarni yuvgani oshxonaga kirdim va yuva boshladim. Bir payt telefon jiringlab qoldi, uni olgani chiqib ketdim. Go’shakni ko’tarsam yaqin dugonam Nafisa ekan. U bilan biroz suhbatlashib qoldik. Oradan ancha daqiqalar o’tgandan keyin, meni buvijonim chaqirdilar. Dugonamga keyin qo’ng’iroq qilishimni aytib go’shakni qo’ydim. Buvijonomning oldilariga borsam ularni ko’zlari mayus bo’lib menga boqdi.
__ nima bo’ldi, biror joyingiz og’riyaptimi Buvijon?
__ og’rigandayam juda og’ridi. Etiborsiz ishlagan ishingdan mening qalbim og’ridi. Idish tovoqlarni yuvib orasta qilishni unitmabsan, lekin kironning jumragini yopishni unitibsan qizim. Bizdan keyin sizlar ,sizdan keyin sizning farzantlaringiz bu suvdan foydalanishi kerak. Agar bunday etiborsiz bo’lsak, bizdan keyingi avlodni axvoli ne kechadi?
Buvijonimning bunchalar ich-ichidan ezilib aytgan so’zlarini eshitib ko’zimga yosh keldi. Rostan ham biz hozir suvni shunchalar isrof qilsak bizdan keyingi avlod qanday bo’ladi?. Bitta mening isrofgarchiligim bu, mendan boshqa necha-necha minglab odamlar bor, har qaysisi shuncha suv isrof qilsa, uyog’ini o’zingiz tasavvur qilavering.
Bugungi kunda hammamiz guvohi bo’lyapmiz qancha aytilishiga qaramasdan yurtdoshlarimiz uylarini oldindagi yerlarni ichimlik suvidan sug’orishyapti. Bazi bir ko’p qavatli uylarda esa suv chiqmasligi holati uchramoqda. Nega biz shunda atrofimizdagi bo’lyotgan jarayonlarga befarqmiz?
1993-yil qabul qilingan “suv va suvdan foydalanish to’g’risidagi” O’zbekiston respublikasining qonuni 3-moddasida “ suv O’zbekiston respublikasining davlat mulki- umummilliy boylik hisoblanadi. Suvdan oqilona foydalanish lozim bo’lib, u davlat tomonidan qo’riqlanadi” deyilgan.
Demak, har birimiz suvni, suv havzalarini iflos qilmaslik va bunga qarshi kurashishga ma’sulmiz. Suvning ifloslanishi faqat ekologik zarar bo’lib qolmay, u inson salomatligiga ham salbiy tasir ko’rsatadi.
Suv – hayot manbayi
Bu manbadan oqilona foydalanish esa sening va mening qo’limda.
Yuldachova Umida,
Jurnalistika ta’lim yunalishi 1-b kurs talabasi.